1. Hệ nhóm máu Rhesus:

      Là hệ nhóm máu quan trọng tham gia vào phản ứng truyền máu sau hệ nhóm máu ABO. Tính đến năm 2023, có hơn 50 kháng nguyên trong đó 5 kháng nguyên D, C, c, E và e là quan trọng nhất. Không có kháng nguyên d. Chữ thường "d" biểu thị sự vắng mặt của kháng nguyên D (gen thường bị xóa hoặc không có chức năng). Ở Việt Nam, những người có nhóm máu RhD âm (bao gồm nhóm O-, A-, B-, AB-) ước tính chiếm khoảng 0,07% dân số hiện nay, nên được coi là nhóm máu hiếm.

Trạng thái RhD của một cá nhân thường được mô tả bằng hậu tố dương (+) hoặc âm (-) sau loại nhóm máu ABO (ví dụ: người A+ có kháng nguyên A và kháng nguyên D, trong khi người là A − có kháng nguyên A nhưng thiếu kháng nguyên D.

 

 

      1.RhD dương

      2.RhD âm

      3.Kháng nguyên D

      Hình 1: Phân biệt hồng cầu RhD dương và RhD âm

      2. Phân biệt các kiểu hình RhD:

      RhD dương tính: có kháng nguyên D trên bề mặt hồng cầu. D ở dạng đồng hợp tử (thừa hưởng cả 2 gen D từ cha và mẹ D/D) hoặc dị hợp tử (thừa hưởng một gen D từ cha hoặc mẹ D/d).

RhD âm tính: không có kháng nguyên D trên bề mặt hồng cầu. Con không thừa hưởng gen D từ cả cha và mẹ.

      RhD yếu: số lượng kháng nguyên D trên bề mặt hồng cầu giảm hoặc cấu trúc protein bị thay đổi làm thay đổi các epitope D.

      Kháng thể hệ Rh thường là kháng thể miễn dịch dạng IgG, có thể được hình thành khi người mang RhD âm tính hoặc RhD yếu tiếp xúc với hồng cầu mang kháng nguyên D (thường là do mang thai hoặc truyền các chế phẩm máu). Kháng nguyên D là kháng nguyên có khả năng tạo miễn dịch cao nhất trong số tất cả các kháng nguyên hệ Rhesus, ngoại trừ hệ nhóm máu ABO. Khoảng 80% số người có RhD âm tính tiếp xúc với một đơn vị máu RhD dương tính sẽ tạo ra kháng thể kháng D.

      3. Nhóm máu RhD trong thực hành truyền máu, tất cả đều phải hòa hợp nhóm máu hệ ABO:

      Người có nhóm máu RhD dương có thể nhận máu RhD dương, RhD yếu, RhD âm. Và chỉ có thể cho máu cho người RhD dương.

      Người có nhóm máu RhD âm chỉ có thể nhận máu RhD âm. Và cho máu được cho người máu RhD dương, RhD yếu, RhD âm.

      Người có nhóm máu RhD yếu chỉ có thể nhận máu RhD âm. Và cho máu được cho người máu RhD dương.

      Nếu người có nhóm máu RhD âm nhận máu RhD dương, sau khi được truyền máu cơ thể người nhận có thể sẽ sinh kháng thể chống D trong huyết thanh. Đến những lần truyền máu tiếp theo nếu vẫn tiếp tục truyền máu RhD dương thì nguy cơ có thể sẽ xảy ra phản ứng tan máu trong cơ thể người nhận dẫn đến tai biến truyền máu rất nguy hiểm.

 

 

      4. Bất đồng nhóm máu giữa mẹ và thai nhi đối với nhóm máu RhD:

      Cơ chế hình thành: Mẹ nhóm máu RhD âm mang thai lần đầu con nhóm máu RhD dương. Trong lần sinh đầu nếu máu mẹ tiếp xúc với máu con thì kháng thể chống D có khả năng sẽ hình thành trong máu mẹ nhiều tuần đến nhiều tháng sau sinh. Khi mang thai lần hai, kháng thể chống D thường là dạng IgG từ máu mẹ có thể qua hàng rào nhau thai vào bào thai, nồng độ kháng thể thường tăng nhanh vào các tháng cuối thai kỳ, nếu con mang RhD dương thì các kháng thể này có khả năng sẽ tấn công các tế bào máu của thai gây thiếu máu tan huyết ở bào thai dẫn đến sảy thai, thai lưu, sinh non, trẻ tử vong sau khi sinh hoặc trẻ có thể bị thiếu máu tan huyết mức độ từ nhẹ đến nặng.