Gạn tách tiểu cầu bằng kít đôi, kít ba là một bước tiến khoa học quan trọng nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao về tiểu cầu trong điều trị, nhất là khi nguồn người hiến ngày càng khan hiếm. Nghiên cứu và thực tiễn tại Bệnh viện Truyền máu Huyết học cho thấy, việc sử dụng kít đôi, ba giúp thu được nhiều đơn vị tiểu cầu từ một người hiến, đảm bảo chất lượng sản phẩm, tiết kiệm thời gian, chi phí và nhân lực.

1. Giới thiệu chung

Tiểu cầu là thành phần quan trọng trong quá trình đông máu. Truyền tiểu cầu là biện pháp điều trị hiệu quả cho nhiều bệnh lý về máu. Trong những năm gần đây, nhu cầu truyền tiểu cầu tăng trung bình 7–10% mỗi năm, trong khi nguồn người hiến ngày càng hạn chế, gây áp lực lớn cho các ngân hàng máu. Trung bình mỗi ngày khoa TNHM thực hiện gạn tách từ 100-120 đơn vị tiểu cầu gạn tách để cung cấp cho nhu cầu sử dụng của người bệnh tại TPHCM hiện nay.

 

Biểu đồ 1: Biểu đồ tăng trưởng số lượng tiểu cầu gạn tách (2015–2024)

Từ năm 2014 đến 2025, số lượng tiểu cầu gạn tách có sự tăng trưởng qua từng năm, dự kiến tiếp tục tăng cao trong các năm tới.

2. Gạn tách tiểu cầu kít đôi, kít ba là gì?

Gạn tách tiểu cầu bằng kít đôi hoặc kít ba là kỹ thuật lấy nhiều đơn vị tiểu cầu (2-3 đơn vị/ lần gạn tách) từ một người hiến. Khác với kít đơn, phương pháp này giúp giảm số lượng người hiến cần thiết, tiết kiệm chi phí và nâng cao hiệu quả cung cấp.

Tiêu chuẩn tham gia hiến tiểu cầu kít đôi, kít ba

- Đồng ý tham gia hiến Tiểu cầu

- Tuổi từ 18 - 60 tuổi

- Cân nặng ≥ 55 kg

- Đã từng hiến TC và không quá 24 lần/12 tháng.

- Thời gian cách lần hiến tiểu cầu trước tối thiểu 14 ngày hoặc cách lần hiến máu toàn phần trước tối thiểu 84 ngày

- Không: bệnh lý cấp, mãn tính, các yếu tố nguy cơ

- Nhịp tim đều, từ 60 - 90 lần/phút

- Huyết áp tâm thu từ 100 mmHg đến dưới 160 mmHg và tâm trương từ 60 mmHg đến dưới 100 mmHg

- Công thức máu trong giới hạn bình thường

- Số lượng tiểu cầu:

• Kít đôi: từ 200 x 109/l đến 400 x 10⁹/l

• Kít ba: từ 300 x 109/l đến 400 x 10⁹/l

3. An toàn trên người hiến

Nhiều nghiên cứu ghi nhận tỷ lệ phản ứng bất lợi dao động từ 1,56% đến 4,36%, chủ yếu là phản ứng nhẹ. Nguy cơ cao hơn ở người hiến lần đầu, BMI thấp. Tuy nhiên, các phản ứng đều trong giới hạn cho phép và có thể kiểm soát tốt.

Nhiều nghiên cứu đã được thực hiện và đã đưa ra những kết luận:

Gạn tách tiểu cầu kít đôi, kít ba từ một người hiến bằng máy tự động là an toàn.

Chất lượng túi tiểu cầu gạn tách từ kít đôi, kít ba đảm bảo chất lượng.

 

Biểu đồ 2: Tỷ lệ biến cố bất lợi ở người hiến theo nghiên cứu

4. Chất lượng sản phẩm tiểu cầu

Tiểu cầu gạn tách từ kít đôi hoặc ba đạt tiêu chuẩn chất lượng: Theo thông tư 26/2013/TT-BYT, khối tiểu cầu chiết tách là khối tiểu cầu lấy trực tiếp từ người hiến bằng máy tách tế bào tự động. Trong đó, tiêu chuẩn cho mỗi khối tiểu cầu chiết tách 250ml (túi đơn) là như sau:

5. Lợi ích khi sử dụng kít đôi, kít ba

Giảm áp lực về người hiến, giảm nguy cơ lây nhiễm, tiết kiệm chi phí vận hành. Đặc biệt hữu ích cho người bệnh cần truyền lượng tiểu cầu lớn như trong điều trị ung thư, ghép tủy.

ü Thu được nhiều đơn vị tiểu cầu trên 1 lần hiến

ü Giảm được nguồn hiến, giảm áp lực cho ngân hàng máu

ü Đủ tiểu cầu cung cấp cho cấp cứu và điều trị

ü Giảm rủi ro lây truyền bệnh, góp phần trong an toàn truyền máu

ü Tăng hiệu quả khi truyền tiểu cầu, đặc biệt trường hợp cần truyền khối lượng lớn

ü Giảm chi phí xét nghiệm, chi phí vận hành

6. Lưu ý trong tuyển chọn người hiến

Việc đảm bảo tuyển chọn người hiến phù hợp (BMI cao, ven tốt, số lượng tiểu cầu đủ, có kinh nghiệm hiến) là yếu tố then chốt để đảm bảo an toàn và hiệu quả của quy trình. Ngoài ra, cần tư vấn kỹ lưỡng và theo dõi sát người hiến trong suốt quá trình gạn tách.

Việc áp dụng kỹ thuật gạn tách tiểu cầu bằng kít đôi và kít ba là một giải pháp hiệu quả trong bối cảnh thiếu hụt nguồn hiến máu hiện nay. Phương pháp này không chỉ đảm bảo chất lượng và hiệu quả truyền máu cho người bệnh mà còn duy trì mức độ an toàn cao cho người hiến máu. Đây là yếu tố then chốt góp phần vào chiến lược phát triển bền vững của chuyên ngành Huyết học - Truyền máu. Đặc biệt, việc duy trì tỷ lệ hiến tiểu cầu đôi và ba chiếm trên 70% tổng số lượt hiến thành phần máu mỗi ngày tại Khoa TiẾp Nhận Hiến máu – Bệnh viện Truyền máu Huyết học là một minh chứng rõ nét cho sự thành công trong công tác tổ chức, điều phối và phát triển nguồn người hiến tiểu cầu hiện nay.

KHOA TIẾP NHẬN HIẾN MÁU